مک آدرس چیست؟ بررسی ویدئویی کاربردها و تفاوت MAC Address با IP

در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، شناخت اصطلاحات پایه‌ای می‌تواند نقش مهمی در درک بهتر عملکرد سیستم‌ها داشته باشد. یکی از این اصطلاحات که اغلب با آن روبه‌رو می‌شویم، «مک آدرس» است. اما مک آدرس چیست و چه کاربردی دارد؟ در این راهنمای جامع، به زبان ساده به بررسی مفهوم MAC Address، نحوه عملکرد آن، تفاوت آن با IP و نکات مهم پیرامون آن می‌پردازیم. اگر در حال یادگیری مفاهیم پایه‌ای شبکه هستید یا دوره‌ای مانند آموزش نتورک پلاس را دنبال می‌کنید، درک دقیق MAC Address یکی از اصول ضروری برای درک بهتر عملکرد شبکه‌هاست. در این مقاله به‌صورت کامل و با زبانی ساده، مک آدرس را بررسی کرده و کاربردها، ویژگی‌ها و نحوه یافتن آن را در دستگاه‌های مختلف آموزش خواهیم داد.

آموزش پیشنهادی

دوره طلایی آموزش نتورک پلاس (Network+) | ورود به دنیای شبکه

• آشنایی با انواع شبکه های رایانه ای از نظر وسعت جغرافیایی
• آشنایی با توپولوژی
• آشنایی با کارت شبکه و مک آدرس و ...
• آشنایی با مدل OSI و TCP/IP
• و ...

مشاهده دوره

مک آدرس چیست؟

مک آدرس (MAC Address) که مخفف عبارت Media Access Control Address است، یک شناسه فیزیکی یکتا است که به هر کارت شبکه (Network Interface Card یا NIC) یا دستگاه شبکه اختصاص داده می‌شود. همانند کد ملی شماست و شامل 12 کاراکتر می‌باشد (شش عبارت دو کاراکتری). این آدرس به عنوان یک شماره سریال سخت‌افزاری عمل می‌کند و برای شناسایی دستگاه در یک شبکه محلی (LAN) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساختار و فرمت مک آدرس

مک آدرس یک دستگاه شامل 48 بیت است. همانطور که گفته شد دارای 12 کاراکتر است ودر قالب xx:xx:xx:xx:xx:xx نمایش داده می‌شود. در این قالب، 6 بایت مک آدرس به صورت جفت‌های هگزادسیمال (اعداد 0 تا 9 و حروف A تا F) نمایش داده می‌شوند و با دو نقطه (:) از هم جدا می‌شوند. مثال: 00:1A:2B:3C:4D:5E

زمانی که شرکت تولید کننده میخواهد مک آدرسی به کارت شبکه اختصاص بدهد، 24 بیت اول آن را کد کمپانی خودش قرار میدهد. در واقع 24 بیت اول مختص به شرکت خود را در ابتدا قرار میدهد و 24 بیت بعدی را هم به صورت متغیر تعیین میکند. یعنی 24 بیت دوم برای هر کارت شبکه متفاوت است.

نحوه کار مک آدرس

اکنون که به پرسش مک آدرس چیست؟ پاسخ دادیم و ساختار و فرمت آن را بررسی کردیم، وقت آن رسیده با نحوه کار MAC Address آشنا شویم. وقتی یک دستگاه می‌خواهد داده‌ای را به دستگاه دیگری در شبکه ارسال کند، ابتدا بسته داده را به همراه مک آدرس مقصد و مک آدرس مبدأ (خودش) آماده می‌کند. سپس این بسته داده به سوییچ یا روتر شبکه ارسال می‌شود. سوییچ یا روتر با استفاده از جدول مک آدرس خود، مک آدرس مقصد را پیدا می‌کند و بسته داده را به پورت مربوط به آن دستگاه ارسال می‌کند. در نهایت، دستگاه مقصد بسته داده را دریافت می‌کند و بررسی می‌کند که آیا مک آدرس مقصد با مک آدرس خودش مطابقت دارد یا خیر. اگر مطابقت داشته باشد، بسته داده پردازش می‌شود.

انواع MAC Address

مک آدرس‌ها بسته به نحوه استفاده و عملکردشان در شبکه، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. مک آدرس‌های اختصاصی (Unicast MAC Address):
   • این نوع آدرس‌ها برای ارتباط با یک دستگاه خاص در شبکه استفاده می‌شوند.
   • روترها و سوییچ‌ها از این آدرس برای ارسال داده به مقصد تعیین‌شده استفاده می‌کنند.
2. مک آدرس‌های گروهی (Multicast MAC Address):
   • این آدرس‌ها به چندین دستگاه اختصاص داده شده و بسته‌های داده را برای گروه خاصی ارسال می‌کنند.
   • در کاربردهای پخش صوت و تصویر در شبکه بسیار مفید هستند.
3. مک آدرس‌های پخش عمومی (Broadcast MAC Address):
   • این نوع آدرس همه دستگاه‌های شبکه را هدف قرار می‌دهد.
   • مقدار آن همیشه FF:FF:FF:FF:FF:FF است.
   • معمولاً برای ارسال پیام‌های عمومی در شبکه‌های محلی (LAN) استفاده می‌شود
4. مک آدرس‌های مدیریتی (Locally Administered MAC Address):
   • این آدرس‌ها می‌توانند توسط مدیران شبکه تغییر کنند.
   • برای کاربردهای امنیتی و سفارشی‌سازی شبکه به کار گرفته می‌شوند.

ویژگی های MAC Address

برای درک بهتر اینکه mac address چیست، باید با ویژگی‌ها و مشخصات آن آشنا شویم. در این بخش از مقاله به بررسی ویژگی های مک آدرس می‌پردازیم.

• منحصربه‌فرد بودن: هر مک آدرس در سطح جهانی منحصربه‌فرد است و تضمین می‌کند که هیچ دو دستگاهی در شبکه یکسان نخواهند بود.
• ساختار: مک آدرس معمولاً به صورت یک عدد 48 بیتی نمایش داده می‌شود که به صورت شش بلوک دو رقمی هگزادسیمال (Hexadecimal) جدا شده با دونقطه یا خط تیره نشان داده می‌شود (به عنوان مثال: 00:1A:2B:3C:4D:5E).
• آدرس فیزیکی: بر خلاف آدرس IP که یک آدرس منطقی و قابل تغییر است، مک آدرس یک آدرس فیزیکی است و به صورت سخت‌افزاری بر روی کارت شبکه ثبت شده است.
• لایه Data Link: مک آدرس در لایه دوم مدل OSI (لایه Data Link) برای شناسایی دستگاه‌ها در شبکه محلی (LAN) استفاده می‌شود.

کاربردهای مک آدرس چیست؟

مک آدرس به عنوان یکی از کلیدی ترین ویژگی های دسنگاه های شبکه ای، نقش مهمی در برقراری ارتباط موثر و مدیریت انتقال داده دارد. در این بخش به بررسی کاربرد های مک آدرس در شبکه های محلی و امنیت اطلاعات خواهیم پرداخت تا اهمیت آن در دنیای فناوری بهتر درک شود.

1. ارتباط در شبکه‌های محلی (LAN)
در شبکه‌های LAN، مک آدرس‌ها برای هدایت داده‌ها بین دستگاه‌ها استفاده می‌شوند. هر دستگاه با استفاده از مک آدرس خود می‌تواند بسته‌های داده را به مقصد صحیح ارسال کند.

2. کنترل دسترسی به شبکه
مدیران شبکه می‌توانند با استفاده از مک آدرس‌ها، به دستگاه‌های مجاز اجازه ورود به شبکه را بدهند. این فرآیند به MAC filtering معروف است و به افزایش امنیت شبکه کمک می‌کند.

3. تخصیص IP ثابت
در DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)، می‌توان با استفاده از مک آدرس، به یک دستگاه خاص یک آدرس IP ثابت تخصیص داد. این کار باعث می‌شود که دستگاه همیشه با همان آدرس IP شناخته شود.

4. Wake-on-LAN (WOL)
این ویژگی به مدیر شبکه اجازه می‌دهد تا دستگاه‌ها را از راه دور روشن کند. با ارسال یک بسته خاص به مک آدرس دستگاه، می‌توان آن را فعال کرد.

5. ردیابی و موقعیت‌یابی دستگاه‌ها
اترنت و Wi-Fi می‌توانند مک آدرس‌ها را برای ردیابی و موقعیت‌یابی دستگاه‌ها در شبکه‌های بزرگ استفاده کنند.

اهمیت مک آدرس در امنیت شبکه

MAC Address ها نقش مهمی در مدیریت امنیت شبکه دارند. بسیاری از سازمان‌ها از فیلترینگ مک آدرس استفاده می‌کنند تا فقط دستگاه‌های مجاز بتوانند به شبکه متصل شوند. همچنین، هکرها می‌توانند از روش‌های جعل مک آدرس برای دسترسی غیرمجاز به شبکه استفاده کنند، بنابراین داشتن سیاست‌های امنیتی مناسب، مانند کنترل دسترسی مبتنی بر مک آدرس، می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش امنیت شبکه داشته باشد.

امنیت مک آدرس چگونه تأمین می‌شود؟

همانطور که گفته شد، مک آدرس یک شناسه منحصر به فرد برای هر کارت شبکه است. اما به تنهایی امنیت کافی برای جلوگیری از حملات سایبری را فراهم نمی‌کند. برای حفاظت از مک آدرس و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی، می‌توان از روش هایی استفاده کرد.

1_استفاده از مک فیلترینگ (MAC Filtering)
مک فیلترینگ یک روش امنیتی است که در شبکه‌های بی‌سیم (Wi-Fi) و گاهی اوقات در شبکه‌های سیمی استفاده می‌شود. در این روش، فقط دستگاه‌هایی که آدرس MAC آن‌ها در یک لیست مجاز قرار دارد، اجازه دسترسی به شبکه را دارند. دستگاه‌های دیگر با آدرس MAC غیرمجاز، از اتصال به شبکه منع می‌شوند. به عنوان مثال، مدیر شبکه یک لیست از آدرس‌های MAC مجاز را در تنظیمات روتر یا اکسس پوینت (Access Point) وارد می‌کند. هرگاه دستگاهی تلاش کند به شبکه متصل شود، روتر یا اکسس پوینت آدرس MAC آن را با لیست مجاز مقایسه می‌کند. اگر آدرس MAC در لیست مجاز وجود داشته باشد، دستگاه اجازه اتصال به شبکه را پیدا می‌کند. در غیر این صورت، اتصال رد می‌شود.

2_جلوگیری از مک اسپوفینگ (MAC Spoofing)
هکرها می‌توانند مک آدرس دستگاه خود را تغییر دهند تا از سد مک فیلترینگ عبور کنند.

راهکارهای مقابله برای جلوگیری از نفوذ به مک آدرس

✔ استفاده از سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS) که رفتارهای مشکوک را شناسایی می‌کنند.
✔ پیاده‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز.
✔ استفاده از VPN برای رمزگذاری ترافیک شبکه و کاهش احتمال شنود اطلاعات.

تفاوت بین آدرس IP و mac address چیست؟

چگونه مک آدرس دستگاه خود را پیدا کنیم؟

اگر می‌خواهید دستگاه خود را در یک شبکه شناسایی، فیلتر یا کنترل کنید، دانستن این موضوع که mac address چیست و نحوه پیدا کردن آن بسیار مهم است. مک آدرس در هر دستگاه یکتا است و معمولاً برای تنظیمات امنیتی یا عیب‌یابی شبکه کاربرد دارد. در ادامه، روش مشاهده مک آدرس در ویندوز، لینوکس، مک، iOS و اندروید را بررسی می‌کنیم:

ویندوز:

• روش ۱: از طریق Command Prompt
  کلیدهای Windows + R را بزنید و cmd را تایپ کنید.
  در پنجره باز شده دستور زیر را وارد کنید:
  ipconfig / all
  
• روش ۲: از طریق تنظیمات
  مسیر Settings > Network & Internet > Wi-Fi > Hardware properties
  در بخش Physical address (MAC) می‌توانید مک آدرس را ببینید.
  

لینوکس:

• ترمینال را باز کنید.
• این دستور را وارد کنید: ip addr
• به دنبال بخش مربوط به اتصال فعال (مثل wlan0 یا eth0) بگردید. روبه‌روی عبارت link/ether مک آدرس نوشته شده است.

مک (macOS):

• به مسیر System Settings > Network بروید
• . اتصال Wi-Fi یا Ethernet را انتخاب کنید و روی Details یا Advanced کلیک کنید.
• مک آدرس در تب Hardware نمایش داده می‌شود.

iOS

• وارد تنظیمات شوید: Settings > General > About
• در این بخش، گزینه Wi-Fi Address نشان‌دهنده مک آدرس است.

اندروید:

• وارد تنظیمات شوید: Settings > About phone > Status
• در بخش Wi-Fi MAC address، مک آدرس دستگاه را خواهید دید.

نتیجه گیری

در این مقاله، به بررسی اینکه مک آدرس چیست؟ و اهمیت و کارکردهای آن پرداختیم. به طور کلی، مک آدرس‌ها به عنوان شناسه‌های منحصر به فرد سخت‌افزاری، نقش حیاتی در ارتباطات شبکه‌ای ایفا می‌کنند. آن‌ها نه تنها امکان شناسایی دستگاه‌ها در یک شبکه محلی را فراهم می‌کنند، بلکه در مدیریت و کنترل ترافیک شبکه نیز دخیل هستند.

اگر درباره مقاله مک آدرس چیست؟ سوالی دارید یا نظری برای تکمیل این مطلب به ذهنتان می‌رسد، خوشحال می‌شویم در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.