بوم مدل کسب و کار چیست؟

بوم مدل کسب و کار چیست؟

شاید این سوالی ست که برای شما به تازگی بوجود آمده. بوم مدل کسب و کار زبان مشترک تمامی کسب و کار ها می باشد. یعنی اگر شما بوم کسب و کارتان را بعد از تکمیل تمامی موارد برای سرمایه گذار بفرستید، به راحتی باید از ایده شما اطلاع پیدا کند. از جمله مواردی که در هر بوم مدل کسب و کار باید رعایت شود، سادگی و آسانی در انتقال مفهوم است.

سادگی مفاهیم هر چقدر نزدیک باشد به حالتی که یک کودک با خواندن آن به وجد آید، پیاده سازی آن فوق العاده راحت خواهد بود.

دقت کنید که تکمیل هر یک از بخش های بوم کسب و کار به آسانی، نشان از تسلط شما بر ایده تان دارد. البته تمامی این موارد را می توانید خیلی ساده با شرکت در چند دوره آموزشی حضوری و غیر حضوری فرا بگیرید. البته شما با مطالعه بوم کسب و کار هر یک از استارت آپ ها به خوبی متوجه تمامی بخش های این زبان خواهید شد.

تا به اینجای کار متوجه شده اید که اهمیت این بخش خیلی خیلی بالاست. چراکه شما اگر بخواهید ایده خود را به یک سرمایه گذار معرفی کنید، باید به تمامی این موارد پاسخ دهید.

با ما همراه باشید تا بخش های 9 گانه جذاب این زبان بین المللی را به شما معرفی کنیم.

• بخش مشتریان (Customer Segment):

در ابتدا باید تفاوت بین خریدار و مشتری را بدانید. مشتری در واقع همان خریداری می باشد که برای شما تبدیل به یک خریدار همیشگی شده است. خریدار کسی است که یک مرتبه کالا یا سرویسی را از شما خریداری می کند. در حالی که مشتری شما علاوه بر این خرید، دفعات دیگری هم از شما خرید می کند.

فرد، گروه، انجمن، شرکت و یا هر بخشی که مشتری مد نظر ما هستند، منبع تمرکز ما برای ارائه خدمت به آن هستند. بررسی این که مشتری از چه ویژگی های روحی برخوردارند و چه علایقی دارند کمک شایانی به شما می کند. تحقیق کنید از چه کانالی می توان به آنها ورود پیدا کرد و با برطرف کردن نیاز های آنها، خریدار را به مشتری تبدیل کنید.

برای تکمیل بخش مشتریان باید به این موارد پاسخ دهید.

ابعاد بخش:

مشتریان شما در یک بازار یک طرفه قرار دارند یا چند طرفه؟ مثلا آزمون های آزمایشی موسسات از جمله مواردی هستند که علاوه بر دانش آموز، بخش تبلیغات را هم در خود دارند. پس این بخش شامل یک بازار دو طرفه است. هم آموزش و هم تبلیغ.

ترکیب بخش:

ترکیب علاقه مندی ها و طرز تفکر مشتریان در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد. برای مثال شما اگر توپ فوتبال را برای گروه سنی 13 تا 17 سال طراحی کرده اید، باید رنگ بندی و طرح آن را بر اساس روحیات همان بازه سنی طراحی کنید. برای مثال بیشتر افرادی که فوتبال بازی می کنند روحیه تهاجمی دارند و به دنبال قدرت هستند. باید علایق آنها را شناسایی کنید و بر اساس آن طراحی کنید.

مسائل، نیازها، عادت ها و گزینه های فعلی:

با راه اندازی این خدمت برای مشتریان چه سهمی از مشکلات آنها برطرف می شود؟ آیا نیازی را برطرف کرده اید که مشکل زمان آنها را حل کرده باشد؟ آیا در مخارج آنها صرفه جویی شده است؟ اگر اطمینان ندارید حتما به تحقیقات میدانی بپردازید.

• ارزش پیشنهادی (Value Proposition):

سرویس یا کالایی که به مشتری می دهید دارای چه ارزشی برای او است؟ آیا این مقوله او را مجاب می کند که خرید داشته باشد؟ مزیت شما نسبت به رقبای خود باعث جذب مشتری می شود کدام یک از قیمت مناسب، راحتی، سرعت، دقت و … می باشد؟

این ها سوالاتی هستند که به شما کمک می کنند نسبت به مشتری و مزیت رقابتی خود شناخت بهتری پیدا کنید.

• کانال های توزیع (Channels):

در این بخش به سه سوال زیر پاسخ دهید. چگونه محصول خود را تبلیغ می کنید؟ نحوه فروش شما چگونه است؟ به چه صورت محصول به دست مشتری می رسد؟ به چه صورت این خدمت به مشتری خواهد رسید؟ مثلا شما برای ارسال محصول از اداره پست استفاده می کنید یا شرکت خصوصی؟ دلیل این کار چیست؟

• ارتباط با مشتریان (Customer Relation):

نحوه ارتباط گیری شما با مشتری به چه صورت است؟ آیا قرار است که تماس تلفنی گرفته شود؟ از طریق شبکه های مجازی ارتباط برقرار می کنید؟ برای این خدمت سایت دارید یا اپلیکیشن؟ و …

آیا این پل ارتباطی تنها راه شما خواهد بود؟ یعنی می توانید تمامی موارد از جمله تبلیغ، فروش و پشتیبانی پس از فروش را از همین طریق انجام دهید؟

• جریان درآمد (Revenue Stream):

یکی از مهمترین سوال هایی که شما باید در جواب به سوال بوم مدل کسب و کار چیست بدانید، جریان درآمد شماست. نحوه درآمدزایی شما از راه اندازی این استارت آپ چگونه است؟ نحوه کسب درآمد شما از ارزش پیشنهادی چگونه است؟ حق اشتراک می فروشید؟ حق سرویس می گیرید؟ واسط هستید؟ و …

• فعالیت های اصلی (Key Activities):

مجموعه فعالیت های شما و تیم تان که منجر به رسیدن این محصول به دست مشتری می شود چیست. همه فعالیت هایی که از شروع کار تا به رسیدن محصول به دست مشتری و فعالیت هایی که تحت عنوان پشتیبانی وجود دارند را نام ببرید.

برای مثال اگر شما محصول تان را به صورت آنلاین به فروش می رسانید و نیازمند تحویل سریع به دست مشتری است، باید راه هایی که کمک می کند این موضوع سرعت پیدا کند را هر روز مطالعه کنید. پس یکی از کارهای مهم شما کمک گرفتن از افرادی است که خیلی به مطالعه و تحقیق اینگونه موارد علاقه دارند.

• منابع اصلی (Key Resources):

این قسمت شامل دارایی ها و توانایی استراتژیک شما که موجب برتری شما نسبت به دیگران می شود، است. شما در ابتدای معرفی کار خود، صحبت از یک ارزش پیشنهادی کردید. در همین ابتدای کار شما نیاز به کدام منابع انسانی، منابع مالی، تجهیزات کارگاهی و … دارید؟

شاید برای شما کمی مشکل باشد که همه موارد را بدانید. اما برای شروع یک فروشگاه مجازی قطعا نیاز به یک میز، صندلی، لپ تاپ، اینترنت، گرافیست، کارشناس تولید محتوا، کارشناس سئو و … دارید.

• شرکای کلیدی (Key Partners):

یکی از عواملی که کمک می کند تا بسیاری از موارد را بدون کسب تخصص و صرف وقت بدست آورید، کمک گرفتن از افراد خبره در آن حوزه است. مثلا چه سری فعالیت هایی وجود دارند که با استراتژی شما متناسب نیستند؟ چه موضوعی وجود دارد که با حضور فردی متخصص حل شود؟ آیا آن فرد می تواند با ورود به مجموعه شما این مشکل را حل کند؟

• ساختار هزینه (Cost Structure):

یکی از بخش های مهم سوال بوم مدل کسب و کار چیست، تامین هزینه هاست. هزینه های متغیر، هزینه های ثابت و هزینه های یک باره. مثلا شما برای معرفی کسب و کار خود تبلیغ می کنید. این هزینه شامل بخش هزینه های متغیر می باشد. چراکه هر دفعه می تواند بسته به شرکت تبلیغ کننده، این مقدار متغیر باشد. هزینه هایی تحت عنوان حقوق کارمندان از جمله هزینه های ثابت شما هستند. هزینه هایی مثل خرید نرم افزار یا لپ تاپ از جمله هزینه های یک باره شما هستند.

شما باید توجیه اقتصادی طرح خود را به گونه ای نشان دهید که از این هزینه ها چگونه به درآمدزایی می رسید؟ آیا هزینه هایی که شما انجام می دهید نسبت به ظرفیت بازار مد نظر کافی است؟ مثلا اگر مردم یک شهر را مدنظر داشته باشید که بیشتر آنها پیر هستند، آیا راه اندازی کسب و کاری مثل تاکسی های آنلاین در آنجا درست است؟ آیا هزینه هایی که می کنید همواره ثابت است یا اینکه بعد از مدتی کاهش خواهد یافت؟ یا حتی نسبت به پیشرفت شما افزایش می یابد؟

کلام آخر:

این را بدانید که قریب به 99% از افرادی که قبل از مرگ حسرت خورده اند، به خاطر کارهایی بوده است که انجام نداده اند. اما انجام هر کاری که بدون در نظر گرفتن این موارد باشد، شکست خواهد خورد. شما باید از جسارت خود در راهی استفاده کنید که برنامه ریزی شده باشد و منطقی به نظر آید. صرفا ریسک پذیر بودن به معنای انداختن خود در چاه به امید اینکه خدا معجزه کند، نیست.

خدا به شما عقل داده تا قبل از اینکه وارد کاری شوید، پیش بینی کنید و همراه با چاشنی شجاعت معجزه را رقم بزنیدهر جا هستید شاد و سالم باشید و بهترین ها را رقم بزنید. امیدوارم متوجه شده باشید بوم مدل کسب و کار چیست و چه کمکی به شما می کند.