تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم

در دهه اخیر انتقال اطلاعات و ارتباطات بین افراد و حتی ماشین ها رنگ و بوی دیگری گرفته. چنین تحول عظیمی در تمام دنیا در حال رخ دادن است و خواه و ناخواه تمامی ما به سمت این تحولات در حرکت هستیم.

مروری بر انقلاب های صنعتی

در همین شرایط ، قاعدتا پشتوانه اقتصادی هر کشور نیز متاثر از چنین تحولاتی خواهد بود. این تحول در صنعت ، جهارمین انقلاب صنعتی است که جهان از بدو پیدایش ماشین های بخارجیمز وات (انقلاب صنعتی اول) به خود دیده است.

در عرصه جهانی ، دنیا در اواسط راه انقلاب صنعتی جهارم است. این عنوان در نمایشگاه ها تکنولوژی دانشگاه هانوفر آلمان پا به عرصه حضور گذاشت و باور متخصصین بر این بوده که تا سال 2060 ما در انقلاب صنعتی چهارم خواهیم ماند و این درحالی است که هم اکنون که شما این مطلب را مطالعه می نمایید در هنگ کنگ مفاهیم انقلاب صنعتی پنجم در حال پیدایش و تکامل است.

انقلاب صنعتی اول بنیانی بر پایه ماشین آلات و موتور های بخار داشته که نیروی کار را از تمرکز صرف بر نیروی انسانی به تمرکز بر تجهیزات و ماشین آلات صنعتی معطوف می سازد. در انقلاب صنعتی چهارم ، که هنری فورد مسبب آن بوده ، مفهوم تولید انبوه برای جهانیان ابداع می شود.

انقلاب صنعتی سوم نقطه عطفی بوده که کامپیوتر پا به عرصه صنعت گذاشت و اتوماسیون ، فرایند های تولیدی و انتقال اطلاعات را به نحوی روان و ساده در صنعت جاری ساخت. اما بشر به خودکار بودن فرایند ها هم قانع نبود و پا را از این نیز فراتر گذاشت و خودکار بودن را به خودمختار بودن سیستم ها و فرایند ها تبدیل نمود.

این تحول بدین معناست که تجهیزات و تسهیلات خود را به هوشی مصنوعی مزین کنند که تجزیه و تحلیل ها و تصمیم گیری ها نیز با دقتی بالا بر عهده ماشین باشد.

نسل چهارم کیفیت ، کیفیت 4.0

همه این اقدامات جهت اثربخش بودن هر چه بیشتر فرایند ها بوده که بشر را چنین شتاب زده به سمت تعالی سوق داده است ، قطعا از مهمترین پارامتر های هر سازمان کیفیت خروجی فرایند های آن سازمان است که ارتباط بسیار نزدیکی با اثربخشی فرایند ها دارد. پس رهبرانی که پا به عرصه انقلاب صنعتی چهارم می گذارند بابت تضمین کیفیت در سازمان خود ،  نه تنها بر اثربخشی بلکه بر گسترش کیفیت نیز با بکار گیری دستاورد های انقلاب صنعتی چهارم نیز تمرکز خواهند داشت.

همایش نسل چهارم کیفیت خانه مهندسی صنایع

جمعه 18 تیر ماه 1400 ، تیم خانه مهندسی صنایع با همکاری انجمن های علمی مهندسی صنایع دانشگاه های خوارزمی ، الزهرا ، علم و صنعت ، نوشیروانی بابل و دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب اقدام به برگزاری همایش رایگان وآنلاین نسل چهارم کیفیت (Quality 4.0) یا کیفیت 4.0 نمود تا بنا بر مسئولیت های اجتماعی خود بتواند گامی در راستای ارتقای سطح دانش مدیران ، صاحبین کسب و کار ، متخصصین حوزه کیفیت وصنعت ، دانش آموختگان مهندسی صنایع و مدیریت و علاقه مندان این حوزه بر دارد.

این همایش شامل 6 پنل متنوع در حوزه کیفیت بوده که دغدغه ها و مسائل روز ایران و جهان را در حوزه کیفیت با حضور اساتید به نام مورد بررسی قرارداده تا مخاطبین بتوانند دید روشن و بهتری را در خصوص آینده کیفیت در ایران و جهان پیدا کنند. پنل های همایش و سحنرانان هر یک از پنل ها به شرح ذیل است:

  • معرفی کیفیت 4.0 ،جناب آقای مهندس اعتباری
  • پیاده سازی کیفیت 4.0 و مولفه های آن ، جناب آقای مهندس نعیمی
  • توسعه ظرفیت های نوآوری جهت ارتقا کیفیت در سازمان ، جناب آقای دکتر بغدادی
  • اقلام تقلبی و آثار آن در صنعت ، جناب آقای مهندس بسیم
  • کیفیت در نرم افزار ها ، جناب آقای مهندس اغتباری
  • پنل انتقال تجربیات در حوزه طراحی و کیفیت در خدمات ، آقایان مهندس بختیاری ، بسیم و اعتباری

چکیده ای از موضوعات همایش نسل چهارم کیفیت

پنل 1 ، معرفی کیفیت 4.0 و چالش های آن

طی پنل اول همایش نسل چهارم کیفیت ، جناب آقای مهندس اعتباری مقدمه ای بر انقلاب صنعتی چهارم و ضرورت حرکت سازمان ها به این سمت را داشتند. طی صحبت های ایشان به کاربرد هایی روزمره در زندگی امروز و در ادامه مثال هایی کاربردی از بکار گیری این ابزار ها در جهان اشاره گردید.

در ادامه ، ایشان به ابزار هایی از انقلاب صنعتی چهارم اشاره داشتند که شامل بنیان هایی بوده اند که انقلاب صنعتی چهارم بر آن استوار است مانند عظیم داده ها ، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین ، پرینتر های سه بعدی ، رایانش ابری ، رباتهای خود مختار و…

از نکات بسیار مهم این پنل می توان به آمار هایی که از انجمن کیفیت آمریکا (ASQ) توسط جناب آقای مهندس اعتباری ارائه گردید ، اشاره داشت که بیانگر این موضوع است که مفهوم کیفیت 4.0 در جهان هنوز در ابتدای راه است و با توجه به این موضوع ، ایران نیز می تواند با اتخاذ استراتژی های مناسب همگام و حتی جلوتر از بسیاری از کشور های صنعتی دنیا حرکت کند.

در ادامه جناب آقای مهندس اعتباری طی ارتباطی زنده با جناب آقای مهندس پیراوی ونک ، کارآفرین و محقق حوزه های پروژه و سازمان ، در خصوص چالش های پیشرو در عرصه جاری سازی کیفیت 4.0 در سازمان به مصاحبه پرداختند که از مهمترین نکات این مصاحبه کمرنگ بودن و منفعل بودن منابع انسانی در سازمان است که ناشی از عدم پرداختن صحیح به نیاز های منابع انسانی و انتظارات ایشان می باشد.

پنل 2 ، کیفیت 4.0 (Quality 4.0) و ابعاد 11 گانه آن

در پنل دوم همایش با حضور جناب آقای مهندس نعیمی ، مفهوم انقلاب صنعتی چهارم و ارتباط آن با نسل چهارم کیفیت یا کیفیت 4.0 (Quality 4.0) مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه پنل بر اساس تحقیقات موسسه LNS Research 11 مولفه جهت ایجاد کیفیت 4.0 در سازمان به بحث گذاشته شد.

از نکات حائز اهمیت اشاره شده توسط جناب آقای مهندس نعیمی ئر خصوص معرفی کیفیت 4.0 می توان به این موضوع اشاره کرد که ، کیفیت 4.0 صرفا بر تکنولوژی متمرکز نیست و پیاده سازی آن بدین معنا نیست که کیفیت 4.0 قرار است که جای کیفیت سنتی در سازمان را بگیرد. بلکه کیفیت 4.0 بستری را جهت جاری سازی کارآمد و موثر تر کیفیت سنتی در سازمان پدید می آورد.

در ادامه صحبت های ایشان 11 مولفه ذیل و نحوه کارکرد آنها در سازمان ها مورد بررسی قرار گرفت:

  • داده ها
  • تحلیل
  • اتصال پذیری
  • مقیاس پذیری
  • فرهنگ
  • شایستگی
  • رهبری
  • سیستم مدیریت
  • توسعه نرم افزار ها
  • انطباق
  • همکاری

پنل 3 ، استفاده از ظرفیت های نوآوری جهت بهبود کیفیت

پنل سوم با حضور جناب آقای دکتر بغدادی  مدیر محترم توسعه اکوسیستم صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با موضوع استفاده از ظرفیت های نوآوری جهت بهبود کیفیت در سازمان آغاز گردید. طی این صحبت های ایشان ، چگونگی استفاده از این ظرفیت ها و جاری سازی آن ها در سازمان مورد بحث قرار گرفت و اهمیت نو آوری تشریح گردید.

ایشان اهمیت فناوری و نوآوری را با ذکر مثل هایی در شرکت های بزرگ چون فولکس واگن ، هتل ها هیلتون و اوبر روشن ساخته و اهمیت نوآوری را در بهبود کیفیت ذکر نمودند.

بر اساس صحبت های جناب آقای دکتر بغدادی ، اهمیت نوآوری در بهبود کیفیت در 5 بعد اهمیت خود را بیش از پیش نمایان می سازد :

  • حفظ رقابت پذیری
  • افزایش بهروری
  • جذب استعداد های برتر
  • دستاورد های مالی و تجاری
  •   یافتن راهکار ها

پنل 4 ، اقلام تقلبی

جناب آقای مهندس بسیم در پنل چهارم همایش کیفیت 4 در خصوص یکی از بزرگترین معضلات و دغدغه ها در عرصه صنعت ایران را به بحث گذاشتند ، اقلام تقلبی.

طی صحبت های ایشان ، با توجه تحریم ها و هزینه بالای واردات به کشور اهمیت پرداختن به موضوعی چون اقلام تقلبی واضح گردید و اشاره داشتند که با جلو تر رفتن تکنولوژی و تحولاتی از این دست ، در عرصه صنعت اقلام تقلبی روز به روز به اقلام و قطعات اصلی خود را نزدیک تر می نمایند ، چه از لحاظ ظاهری و چه از لحاظ عملکردی.

لذا جهت جلوگیری از بکارگیری چنین اقلامی در زنجیره تامین ایشان راهکارهایی ارائه دادند و اشاره نمودند که بکار گیری چنین اقلامی در هر یک از نقاط اتصال زنجیره تامین می تواند کیفیت محصول را تا حد زیادی زیر سوال ببرد.

پنل 5 ، کیفیت در خدمات و نرم افزار

در پنل پنجم جناب آقای امیرمهدی اعتباری به موضوع کیفیت در نرم افزار ها و خدمات پرداختند.

کیفیت در نرم افزار ها

در خصوص کیفیت در نرم افزار ها ایشان به مراحل تضمین کیفیت در سازمان های نرم افزاری اشاره نمودند که شامل 4 مرحله :

  • طراحی نرم افزار و ویژگی ها
  • نصب و ست آپ
  • پشتیبانی
  • اجرا
  • تست و آزمون نرم افزار ها

انواع تست ها در نرم افزار :

  • Unit testing
  • Integration testing
  • Acceptance testing
  • System testing
  • Last testing

پس از تشریح انواع روش های تست نرم افزار  ، طی ارتباطی زنده با جناب آقای مهندس ترخانی از اتریش ، معمار فناوری اطلاعات و رایانش ابری ، در خصوص چگونگی انجام فرایند های تضمین کیفیت در سازمان های نرم افزاری بررسی گردید.

طی این مصاحبه نکات ارزشمندی در خصوص پارامتر های مهم در تست نرم افزار ها مانند قابلیت دسترسی ، زمان تعمیر و قابلیت اطمینان نرم افزار ها و ذکر شفاف تمامی این موارد به مشتری ، از طرف جناب اقای مهندس ترخانی خدمت مخاطبین ارائه گردید.

پس از اتمام برقراری ارتباط زنده با جناب آقای مهندس ترخانی ، در ادامه مباحث کیفیت در نرم افزار ها ، جناب آقای مهندس اعتباری استاندارد های پر کاربرد در زمینه تضمین کیفیت نرم افزار را تشریح نمودند که به شرح ذیل می باشند:

  • ISO9001:2015 ، سیستم مدیریت کیفیت
  • ISO25010:2011 ، ارزیابی و الزامات کیفیت سیستم و نرم افزار
  • ISO33061:2021 ، مدل ارزیابی فرایند برای فرایند چرخه عمر نرم افزار
  • ISO27000:2018 ، سیستم مدیریت امنیت فناوری اطلاعات
کیفیت در خدمات

در خصوص کیفیت در خدمات جناب آقای مهندس اعتباری به تشریح کلی مدل SER QUAL پرداختند. در بین صحبت های ایشان در خصوص کیفیت در سازمان هایی با خدمات فناوری اطلاعات نگاهی کلی از استاندارد ISO20000:2018 خدمت مخاطبین ارائه گردید که شاید نکته قابل توجه در این استاندارد تغییر چرخه بهبود PDCA به مدل بهبود ITIL 4  بوده است.

بر اساس صحبت های جناب آقای مهندس اعتباری در مدل SERV QUAL ، 5 بعد به بحث گذاشته می شود :

  • قابلیت اطمینان
  • تضمین
  • ملموس بودن
  • همدلی
  • پاسخگویی.

پنل 6 ، انتقال تجربه

در پنل آخر همایش نسل چهارم کیفیت (کیفیت 4) با حضور آقایان مهندسین بختیاری ، بسیم و اعتباری تجربیاتی در خصوص کیفیت در طراحی ، کیفیت در زنجیره تامین و کیفیت در خدمات تجربیات متخصصین این حوزه ها در اختیار مخاطبین محترم قرار گرفت.
ویدئو کامل همایش را به صورت رایگان میتوانید از وبسایت خانه مهندسی صنایع دریافت نمایید.